- Hörmətli qurultay iştirakçıları!

Hörmətli qardaşım

 İrakli Petriaşvili!

Hörmətli qonaqlar!

İlk növbədə hamınızı salamlayıram və məni Gürcüstan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının XV qurultayına və mühüm gündəliyi olan “Demokratiya və layiqli əməyin inkişafı naminə sülh və dayanıqlı inkişafı təşviq edən həmkarlar ittifaqları” adlı konfransa dəvət etdiyinə görə dostum və qardaşım, hörmətli İrakli Petriaşviliyə xüsusi təşəkkürümü bildirirəm.

Eyni zamanda nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, Azərbaycan ilə Gürcüstan arasında əlaqələr uzun illərdir uğurla inkişaf edir. Bu inkişafın daha da genişlənməsində hər iki dövlət başçısının uğurlu xarici siyasəti mühüm rol oynayır. Bu münasibətlərin fonunda Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası ilə Gürcüstan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası arasında dostluq və əməkdaşlığı xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Azərbaycan həmkarlar ittifaqları və Gürcüstan həmkarlar ittifaqlarının nümayəndə heyətlərinin bir-birinin rəsmi tədbirlərində iştirakı artıq ənənə halını alıb. Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası və Gürcüstan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası arasında bağlanmış Əməkdaşlıq Memorandumuna əsasən, Azərbaycan və Gürcüstan həmkarlar ittifaqları bir-birinin maraqlarını və bərabər hüquqlarını tanıyır və iki suveren dövlətlər arasında mehriban qonşuluq münasibətlərini möhkəmləndirməyə çalışırlar.

Hörmətli qurultay nümayəndələri!

Qurultayın ilk günündə “Demokratiya və layiqli əməyin inkişafı naminə sülh və dayanıqlı inkişafı təşviq edən həmkarlar ittifaqı” mövzusunda konfransın keçirilməsi çox aktual və təqdirəlayiqdir. Çünki bu mövzu həm bütün dünya, həm də respublikalarımız üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Deməliyəm ki, demokratiya heç vaxt tam başa çatmayacaq bir prosesdir və hər bir yeni nəsil öz dəyər və prinsiplərini, o cümlədən qanunun aliliyi və insan haqlarını daha da inkişaf etdirmək və zənginləşdirmək üçün səy göstərməlidir. Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının (BHİK) Təsis Bəyannaməsində elan edilmiş prinsiplər bizi demokratik hüquq və azadlıqları hər yerdə təşviq etməyə məcbur edir. Dinc həyat demokratiyadan, layiqli əməkdən və kütləvi qırğın silahlarından azad dünyadan, eləcə də ümumi tərksilah istiqamətində irəliləyişdən asılıdır. Sülh, demokratiya və hüquqlar həm də Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin (DİM) həyata keçirilməsi üçün əsasdır.

Bütün planetdə həmkarlar ittifaqları sülh, demokratik hüquq və azadlıqlar uğrunda mübarizənin önündə gedirlər. BHİK-in Qlobal Hüquqlar İndeksi, münaqişə, avtoritarizm və sağçı hökumətlərin toplaşmaq azadlığı, kollektiv sövdələşmə və tətil hüququ da daxil olmaqla, demokratiya, hüquq və azadlıqlar üçün məkanı məhv etdiyi ölkələrin sayının artdığını göstərir.

Davamlı inkişaf sahəsində 2030-cu il gündəliyinin tarixi icmalı ərəfəsində, onlarda qoyulmuş istəklərin və həqiqətən əldə edilmiş nəticələrin müqayisəsi prizmasından qiymətləndirildiyi üçün demokratik idarəetmə, xüsusən də nəzəriyyə və praktikada demokratiya ilə inkişaf sahəsində son nəticələrin əldə edilməsi arasındakı fundamental münasibətləri bir daha nəzərdən keçirməyin vaxtı gəldi. Bütün işçilər üçün demokratik hüquq və azadlıqları təmin edən fond isə miqrantların hüquqları və köləliyin bütün formalarının kökünün kəsilməsi uğrunda mübarizədə təşkilatlanır.

Məlumdur ki, DİM-lərin həyata keçirilməsində əsas yük dövlətin üzərinə düşür. Həmkarlar ittifaqları, bir ictimai təşkilat kimi, dövlətin qarşıya qoyduğu məqsədlərə çatmasına kömək etməlidir və təbii ki, bu işdə fəal iştirak edir. Məsələn, Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının (AHİK) üzv təşkilatlar ilə məsləhətləşmələr, DİM-in ölkənin inkişafındakı rolu ilə bağlı çoxsaylı seminarlar, şəhər və bölgələrdə genişmiqyaslı məlumatlandırma kampaniyaları, həmkarlar ittifaqı təşkilatlarımızın BMT-nin 2030-cu ilədək DİM üzrə gündəliyinin təşviqində maraqlı olduğunu təsdiqlədi.

İlk dəyirmi masa 2016-cı ilin iyun ayında keçirilmişdir. Ümumilikdə 2017-ci ildən indiyədək 800-ə yaxın həmkarlar ittifaqı mütəxəssisi və fəalının iştirakı ilə 16 seminar və konfrans keçirilib. Bu mövzular arasında: “144 saylı Konvensiya milli səviyyədə beynəlxalq əmək standartlarının işlənib hazırlanması üçün effektiv vasitə kimi”, “Azərbaycan həmkarlar ittifaqının Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri üzrə prioritetləri”, “Yaşıl iş yerləri” proqramı, “Milli vəziyyət: Məşğulluq, enerji, ətraf mühit” və s. Moldova və Türkmənistandan olan həmkarların iştirakı ilə BƏT-in ACTRAV-ın “yaşıl” iş yerlərinə ədalətli keçid və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi siyasəti və tövsiyələri ilə bağlı Bakıda keçirilən tədbirləri xüsusilə qeyd etmək istərdim. Cari il noyabrın 22-24-də BƏT və Turin Beynəlxalq Tədris Mərkəzinin dəstəyi ilə Bakıda “Dayanıqlı İnkişaf naminə həmkarlar ittifaqının fəaliyyəti” adlı növbəti beynəlxalq tədbir keçirilib, burada qazax, özbək və moldovalı həmkarlarımızın nümayəndə heyətləri fəal iştirak ediblər. Bütün bu və BƏT tərəfindən dəstəklənən digər fəaliyyətlər demokratiya və layiqli əməyi təşviq etməklə sülhün və davamlı inkişafın təşviqində həmkarlar ittifaqlarının rolunun daha yaxşı başa düşülməsini təmin edir.

Bu işdə əsas olan bütün üzv təşkilatlarımızın həmrəyliyidir. Əsas hüquqlardan məhrum olan işçilər üçün əməyin mühafizəsinin minimum səviyyəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. BƏT-in Yüzillik Bəyannaməsi məşğulluq qaydalarından asılı olmayaraq, bütün işçilər üçün gigiyena və təhlükəsizlik, minimum əməkhaqqı və maksimum iş saatı da daxil olmaqla, hüquqların təminatlarını müəyyən edir. Lakin dünyada sülh olmadan heç bir layiqli iş mümkün deyil. Nüvə silahının qlobal təhlükəsi bizdən “Nüvə Silahlarının Qadağan edilməsi haqqında” müqavilənin qüvvəyə minməsini dəstəkləmək və “Nüvə Silahlarının Yayılmaması haqqında” müqaviləni müdafiə etmək üçün müttəfiqlərlə birləşməyi tələb edir. Dünyada yenidən canlanan silahlanma yarışı dayandırılmalıdır.

BƏT-in əmək sahəsinin gələcəyi ilə bağlı Yüzillik Bəyannaməsində çoxtərəfli yanaşmanın əhəmiyyəti və siyasətin uyğunluğu qeyd olunur. ACTRAV-ın həmkarlar ittifaqları üçün iki flaqman nəşrinin rəsmi nəşrinə həsr olunmuş tədbirdə, BƏT-in İşçilərin Fəaliyyətləri üzrə Bürosunun (ACTRAV) direktoru Maria Elena Andre həmkarlar ittifaqı iştirakının DİM-lərə davamlı nailiyyət üçün nə üçün əsas olduğunu izah etdi. Eyni zamanda o, sosial-iqtisadi inkişaf proseslərində işçi təşkilatlarının rolunun vacibliyi, BMT-nin əməkdaşlıq çərçivələri, 2030 Gündəliyi (DİM) və layiqli əmək gündəliyinin demokratikləşmə ilə necə əlaqəli olduğuna dair gözləntiləri də qeyd etdi. Vurğulanıb ki, işçilərin təşkilatları BMT-nin dayanıqlı inkişaf proseslərində daha fəal iştirak etməli və öz təcrübələrini, iqtisadiyyat, məşğulluq və iş yerləri, sosial müdafiə, sosial dialoq və kollektiv danışıqlar, əməyin mühafizəsi və gigiyenası, eləcə də ümumilikdə iş şəraiti ilə bağlı fikirlərini bölüşərək öz töhfələrini verməlidirlər.

Qlobal iqtisadi model işçilərin gözləntilərini puça çıxardı. COVID-19 ümidsizliyə və qəzəbə səbəb olan qırılmaları ortaya qoydu: bərabərsizlik, aşağı əməkhaqqı və sosial müdafiə; işçilərin əksəriyyətinin qeyri-formal iqtisadiyyata və ya təhlükəli məşğulluğa keçidi ilə əmək bazarının məhv edilməsi; ikinci, təchizat zəncirlərinin dağılması; tibbin və insan qayğısı sisteminin qalmaqallı maliyyələşdirilməsi; pandemiya zamanı sosial sahəni çiyinlərində saxlayan, əksəriyyəti qadınlar və miqrantlardan ibarət ön xətdə çalışanların maaşının aşağı olması və s.

COVID-19 pandemiyası inklüziv və davamlı dünyanı sürətləndirmək üçün birgə işləməyi vacib edib. İqtisadi artım həyat keyfiyyətinin yaxşılaşmasına kömək edir ki, bu da bir çox ölkə üçün vacibdir. Artan dünya əhalisinin ehtiyaclarını ödəmək üçün artım lazımdır. Eyni zamanda davamlı olmalıdır ki, artan istehsal həcmləri ətraf mühitə zərər verməsin. İndi dünya iqtisadiyyatı böhrandan çıxır, lakin gəlir bərabərsizliyi hələ də artır. Hamı üçün kifayət qədər iş yeri yoxdur - hər il dünyada artan əmək qabiliyyətli əhali üçün on milyonlarla yeni iş yeri lazımdır.

Problemin həlli yollarından biri son on beş ildə qlobal səviyyədə əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşmüş, yaşayış səviyyəsinə və əməkhaqqına mənfi təsir göstərən işin keyfiyyətinin və əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsidir. İş şəraitinin yaxşılaşdırılması, qadın və kişilərə məşğulluqda bərabər imkanların yaradılması da vacibdir. Keyfiyyətli iş yerlərinin yaradılması və əhalinin məhsuldarlığının artırılması yaxın onilliklər üçün asan məsələ deyil.

Bununla belə, hətta işin olması da layiqli iş və gəlirə zəmanət vermir - dünyada 780 milyon qadın və kişi işləyir, lakin yoxsulluqdan xilas ola bilmir. 2030-cu ilədək bütün əmək qabiliyyətli əhalini normal gəlir gətirən, iş yerində təhlükəsizliyi qoruyan, ailələrin sosial müdafiəsini təmin edən, onların şəxsiyyət kimi formalaşmasına və cəmiyyətə inteqrasiyasına imkan verən layiqli işlə təmin etmək lazımdır.

Gənclər inklüziv cəmiyyətin və güclü demokratiyanın vacib elementidir. BMT-nin Davamlı İnkişaf Gündəliyi aydın şəkildə gəncləri sülh və təhlükəsizlik uğrunda qlobal mübarizədə mühüm tərəfdaş kimi mövqe tutur. Gənclər demokratiyanın onlara təqdim edə biləcəyi bütün üstünlüklərdən istifadə etməlidirlər, lakin qanunun aliliyi, müstəqil məhkəmə sistemi, şəffaf və konstitusiya çərçivəsində fəaliyyət göstərən hesabatlı hökumətlər olmadan, bu, mümkün olmayacaq. Gənclərin bütün demokratik proseslərə çıxışını təmin etmək, onları həmkarlar ittifaqı üzvlüyünə və fəaliyyətlərinə cəlb etmək davamlı gələcəyin qurulmasına sərmayədir.