Günəş altında açıq havada işləyərək dəri xərçəngi və göz zədələnməsi riskinə məruz qalan işçilər yeni mobil telefondan istifadə edərək iş yerlərində zərərli ultrabənövşəyi radiasiyanın səviyyəsini ölçə biləcəklər.

“SunSmart Global UV” proqramı dünyanın hər yerində axtarış etmək üçün mövcud olan ultrabənövşəyi radiasiyanın və hava şəraitinin beşgünlük proqnozlarını təqdim edir. O, insanlara ultrabənövşəyi şüalara həddindən artıq məruz qalmamaq və günəşdən qorunma zamanı nə vaxt istifadə etməyi öyrənmək üçün günəşdən qorunmanın lazım olduğu vaxtları vurğulayır.

Avstraliyanın Viktoriya ştatı Xərçəng Şurası və Avstraliyanın Radiasiyadan Mühafizə və Nüvə Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən hazırlanmış proqram Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST), Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (BƏT), Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı (WMO) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən  istifadəyə verilmişdir.

2020-ci ildə dünyada 1,5 milyondan çox dəri xərçəngi halına diaqnoz qoyulduğu təxmin edilir. Eyni dövrdə bütün dünyada 120 mindən çox insan bu xəstəlik nəticəsində dünyasını dəyişib.

BƏT-in İdarəetmə və Tripartizm Departamentinin direktoru Vera Pakete-Perdiqao bildirib ki, bu proqram şirkətlərə və işçilərə təhlükəli işləri müəyyən etmək və əməyin mühafizəsi və təhlükəsizliyini planlaşdırmaqda kömək etmək üçün faydalı vasitədir.

İyunun 10-da Beynəlxalq Əmək Konfransı təhlükəsiz və sağlam iş mühitini iş yerində yeni əsas prinsip və hüquq kimi tanıyan qətnamə qəbul etdi. Bu, işlə bağlı xəsarət və xəstəliklərin qarşısının alınması üçün səyləri gücləndirmək üçün qlobal çağırışdır. “SunSmart Global UV” kimi alətlər bu işə kiçik, lakin faydalı töhfələr verir.

ÜST-ün Ətraf Mühit, İqlim Dəyişikliyi və Sağlamlıq Departamentinin direktoru Dr. Maria Neira deyib: “Sübutlar göstərir ki, ultrabənövşəyi radiasiyaya həddindən artıq məruz qalma dəri xərçənginin əsas səbəbidir. Buna görə də insanların özlərini nə vaxt və necə qoruyacaqlarını bilmələri həyati əhəmiyyət kəsb edir. Biz hər kəsi özlərini və uşaqlarını qorumaq üçün proqramdan istifadə etməyə və bunu gündəlik vərdiş halına gətirməyə çağırırıq”.

Monreal Protokolu kimi tanınan beynəlxalq müqaviləyə əsasən, BMT-yə üzv olan bütün dövlətlər ozon təbəqəsini parçalayan kimyəvi maddələrin istehsalını və istehlakını mərhələli şəkildə dayandırırlar.

“Monreal Protokolu stratosferin ozon təbəqəsini qoruyur ki, bu da öz növbəsində günəşin zərərli ultrabənövşəyi radiasiyasının böyük hissəsinin yer səthinə çatmasının qarşısını alaraq insan sağlamlığını və ətraf mühiti qoruyur. Dəri xərçəngi günəşə həddindən artıq məruz qalma nəticəsində yarana bilər, buna görə də hər kəs ayıq-sayıq olmalı və günəşdən qoruyucu vasitələrlə lazımi qorunma təmin etməlidir. SunSmart proqramı fantastik UV monitorinq vasitəsidir və mən hər kəsi ondan istifadə etməyə dəvət edirəm”, - deyə UNEP-in icraçı katibi Meq Seki bildirib.

UV proqramı şimal yarımkürəsində yayın ilk gününə təsadüf etmək üçün istifadəyə verilib. Bu, 2030-cu ilə qədər bütün dünyada sağlam həyat və rifah əldə etməyi qarşısına məqsəd qoyan BMT-nin Davamlı İnkişaf Məqsədi 3-ə nail olunmasını dəstəkləməyə kömək edir.

“Bu proqram insanları həm işdə, həm də istirahət zamanı günəşdən qorumaq üçün meteoroloji, ətraf mühit və sağlamlıq biliklərini birləşdirir. Bu, unikaldır ki, o, meteoroloji və ölkə səviyyəli UV stansiyalarının məlumatlarından sayta məxsus dəqiq UV indeksinin oxunuşlarını təmin etmək üçün istifadə edir”, - deyə Ümumdünya Ticarət Təşkilatının Baş katibi, professor Petteri Tallas bildirib. 

Tətbiq yer səthində günəş UV radiasiyasının səviyyəsini göstərən UV indeksinə əsaslanır. UV İndeksi 1 (və ya Aşağı) ilə 11 və yuxarı (və ya Ekstremal) arasında olan şkaladan istifadə edir. İndeks dəyəri nə qədər yüksəkdirsə, dəri və gözlərə zərər vermə ehtimalı bir o qədər yüksəkdir və zərər vermək üçün bir o qədər az vaxt lazımdır. Maksimum UV indeksi günəşin səmada ən yüksək nöqtəsində olduğu günorta saatlarında baş verir. UV indeksi 3 və ya daha yüksək olduqda açıq hava fəaliyyətlərinə uyğunlaşma və günəşdən qorunma vasitələrinin istifadəsi tövsiyə olunur. UV zərərləri məcmu xarakter daşıyır və UV radiasiyası aşağı səviyyələrdə belə insanlara uzun müddət məruz qaldıqda zərərli ola bilər.